28.07.2010 sabah kitap eki

Zamana direnen şeyler de var. Kıymetini tam da o direnç duygusundan alan şeyler... Masallar da zamandan bağımsız varlıklarıyla en direngen hayat öğelerinin başında geliyor. Teknoloji ve oyuncak sektörü ne denli gelişirse gelişsin, çocuklar yine de kulaklarına fısıldanan masallarla uyumayı istiyor hâlâ. İyi ki de öyle. Masala âşık, hayatı da masal gibi yaşamaya tutkun Pınar Selek, üçüncü masal kitabı Yeşil Kız ile bir kez daha kendi masallarını anlatıyor. Çünkü bazen böyle olur; masal dinlemek değil, masal yazmak istersin. Kendi masalını... Ve yazmak senin tevazulu varlığından bağımsız bir iddiadır kendi içinde; "Bu yazdığım masaldan dünyada yok," dersin. O yüzden yazmışsındır zaten, boşluğu doldurmaya, eksikliğini hissettiğini tamamlamaya, olmayanı doğurmaya. Pınar Selek'i sosyoloji alanındaki özgün ve kapsamlı çalışmaları ile tanıyoruz. Özyürek Yayınevi'nden çıkan ilk masal kitabı Su Damlası ile çocukların dünyasına adım atan Selek, Şahmaran Yayınları'nın çocuk dizisi içinde yayımlanan Siyah Pelerinli Kız'ın ardından Özyürek Yayınları'nın yeni dizisinden çıkan Yeşil Kız ile bir kez daha karşımızda. Kitaba adını veren Yeşil Kız ve Sihirli Kurbağa başlıklı iki masaldan oluşan bu kitabından da Selek en öncelikli saydığı sevgi, özgürlük ve umuda adıyor satırlarını. "Masallar hep çocuklara mı anlatılır? Zannederler ki insanlar büyüdükçe, masallara kulak vermez olurlar... Öyle değil. Büyükler masallara ihtiyaç duyar. Size bir şey söyleyeyim mi? Masalını kaybeden insan hayallerini de kaybeder..." demişti bize ilk masal kitabı Su Damlası'nda. Bu açıdan bakıldığından Pınar'ın masalları aslında sadece çocuklar için değil çünkü en has çocuk kitapları, gizli bir yatak boyu akan berrak ırmağa benzer. Oradadır, içimizde. Hazır olduğumuzda çağıldadığını duymak üzere.

MASAL KLİŞELERİNE KARŞI ÇIKAN BİR MASAL

Yeşil Kız'da, kuşlar ile insanlar âleminin karşılıklı güven ve dayanışma üzerinden kenetlenen dünyalarına ortak oluyoruz. Pınar'ın masallarında bitkiler ve hayvanlar kendi sırlarını anlatır bize. Yeter ki dinlemeyi ve sonrasında da bize emanet edilen sırrı korumayı bilelim. Yeşil Kız ve ninesi de kendilerine güvenen kuşların sırrını koruyan ve kuşların dilini başka hiçbir insana öğretmeden onların güvenini kazanan özel insanlar. Gün gelip de Yeşil Kız, zorla hizmetçi yapıldığında onu kurtarmaya koşan işte bu güveni kazanılan kuşlar olacak. Ama Yeşil Kız asıl gücü hep insanın kendi içinde ürettiğini de öğrenecek zamanla ve şöyle seslenecek bize: "Bir ara ne kadar çok mutsuzdum hatırlıyor musunuz? Çünkü ben insanım ve hep daha fazlasını istiyorum. Hem de zayıf bir insanım. Mucizeleri hep başkalarından bekliyorum... Gökyüzü geniş, denizler engin, dünya büyük, yıldızlar çok... Kimse beni bağlayamaz. Ben eski Yeşil Kız değilim. Sizin dilinizi öğrendikten sonra, sizi tanıdıktan sonra, Dalga ile konuştuktan sonra, yabancı bir evde istemediğim işleri yaptıktan sonra ve sevgili Kartal'ın kanatlarıyla buraya geldikten sonra... Hikâyelerinizi, Gülen Karabatak'ın öğütlerini dinledikten sonra çok değiştim ben. Hep okuyamadığım için üzülürdüm ama şimdi kaç insan benim bilgilerime sahip? Kaç kadın? Kaç erkek? Sanki yüzlerce okulu bitirmiş gibiyim. Yani artık yeter. Kaçmayacağım..." İlk masal kitabından başlayarak masal klişelerine de karşı çıktı Pınar. İnce, sarışın tüy gibi peri kızlarına inat şişko, esmer, küçük bir kızı peri kıldı. Hayatın o beklenmedik, tahmin edilmedik boyutunu vurguladı. Ve hep karşındakilere fırsat ve emek vermek gerektiğini. Sokaklar özgürlüğün ta kendisi Pınar Selek için. Her masal kitabından sokağa övgü de eksik olmaz. Ailesi tarafından başına bir şey gelir endişesiyle sokakta oyun oynamasına izin verilmeyen Zehra'yı hayatın yoksulluk, hastalık, savaş gibi tüm gerçeklerini içinden geçiren Gece Saçlı Peri'nin ardından yeni masal kitabında da Sihirli Kurbağa masalında sitede oturan küçük Bulut'u otobüse bindirerek hayatı keşfetmeye çıkarıyor. Paralı okula geçince eski semtinin arkadaşlarından da ayrılmak zorunda kalan Bulut, otobüste kendisine emanet edilen kutunun içindeki kurbağa ile tanışınca dilediği her şeyin gerçek olduğu yeni bir eşikten geçer. Gel gör ki kutuya sahip olan insanın tüm dileklerini yerine getirebilen Sihirli Kurbağa, Peri Padişahı'nın cezasına çarptırılmış ve kutuya mahkûm yaşamak zorunda kalmıştır. Bulut, her dileğini yerine getiren kurbağayı, kaybetmek pahasına serbest bırakabilecek midir?

ADALETE ALAN AÇMALIYIZ

Pınar Selek'in masal dünyasında özgürlük, aklına eseni yapmakla ilgili bir kavram değil sadece. Seçimlerinin arkasında durma ve sorumluluk almayı içeren koca bir dünya. Dayanışma ve söze sadakat en çok önem verdiği değerlerden. Ve elbette her şeyin başı olan sevgi. İnsanı en çok sınayan onu insan kılan sevgi. Nefreti yenecek olan o büyük kudret. Hayatı mucize kılan, yaşanmaya değer kılan sevgi. Son birkaç söz de masalların yaratıcısı için. Masalların yalanı olmaz. Pınar'ın masalları da kendilerini yazan yüreğin kapılarını açıyor bize. Pınar "Çocukken çok söylerdim... 'Bir masal gibi yaşayacağım' derdim. İnandığım, etkilendiğim hikâyeler gibi bir hayat istedim, çok mu?" diye soran bir yürek. Masalları, sosyoloji çalışmaları, feminist-aktivist faaliyetleri ve en önemlisi, hayatı yaşama şekliyle kendi sorduğu soruya cevabını "Hayır az bile," diyen veren Pınar'a bırakayım sözü: "Böyle yaşamaya devam edemeyiz. Mutlu olmak için, özgürlüğe, adalete alan açmalıyız. Gücümüz neye yetiyorsa, onu yaparak... Kimimiz yol açarız, kimimiz maskeleri düşürürüz, kimimiz de başka şeyler... Umutlu ya da umutsuz olmak bir şey değiştirmiyor. Emek harcayınca, güzellikler de büyüyor. İnsanlar değişiyor, çok heyecan verici özgürlük deneyimleri yaşanıyor. Sadece bunun için bile uğraşmaya değer." Pınar Selek'in masalları işte bu uğraşın ürünü. Bir okuyun, bir okutun bu masalları. Hayatı masala dönüştürmenin ilhamı ile dolacaksınız.

Yeşil Kız Pınar Selek Özyürek Yayınları 72 s., 9 TL

http://www.sabah.com.tr/kultur_sanat/edebiyat/2010/07/28/umudun_ozgurlugun_ve_sevginin_masalcisi