Pınar Selek davası bir karalama davası olarak kategorileşiyor. Suçlanan kişi, böylece suçsuzluğundan arındırılıyor, davanın 'şeyi' haline sokuluyor.

Ali Akay - Radikal

2011’den bugüne neler değişti? 12. İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi , hukukçuların da vurguladığı gibi, tarihinde, hatta söylenene göre hukuk tarihinde, eşi görülmemiş bir karar veriyor. Türkiye ’nin içinde bulunduğu ve son yıllarda giderek ciddileşen siyasi durum bizi gitgide daha karamsar hale yöneltiyor. Korku yayan bir atmosferin içine giriyoruz hızla. Sadece Güneydoğu Anadolu ’da veya Suriye sınırında değil; İstanbul’un trafiğinden Taksim projesine, üniversitelerdeki yeni düzenlemelerden hukuku askıya alan girişimlere kadar birçok konuda eli kolu bağlı bir kamuoyu oluşuyor.

Suçlanan suçludur

Her ne kadar eleştirilmiş olsa da, kamuoyunun demokrasilerde, kanaat toplumlarında etkin ve saygın bir yeri olduğu ileri sürülüyor. Oysa ortama korku egemen olduğunda, toplumsaldaki kanaatler veya duygular, ikisi de tepkisiz bırakılıyor. Denetim toplumu ve disiplin toplumu modelleri birbirleri içine giriyor, korku toplumsalın içine yerleşiyor. 

Nietzsche Ahlakın Soykütüğü metninde korku ve cezadan söz ederken cezanın kökeninde ahlaken intikam, caydırma ve vazgeçirme duygusunun yattığını yazıyordu. Bu, hukukun da kökeninde yatıyor: Kurucu hukuk denilen korkuyu bastırma hareketi. Ama asıl bastırma, hâkimlerin korkuyu toplumsal alana salmasında yatıyor. Yeni korku salma teknikleri yaratan ve aynı zamanda kendisini de askıya alan bir hukuk. ‘Sarı’ korku duygusu. Hâkimiyeti kurmak için herkesi ve hatta yandaşlarını bile korkutmak. Hukukun kendisi bir korku salma işlemi olarak duruyor burada, kılıcı havada, bir ‘adalet’ göstergesi olarak. 

Pınar Selek davası da bu korku ortamında ön alınamaz bir yere doğru gidiyor. Roma hukukunda hukukçuların yanlış yola koyma olarak adlandırdığı bir kavram var: Temeritas. Bu, körelmesine veya rastlantısal olanı nitelendiriyor. Karanlıklara ait bir kelime. Suçlayanların suçlu olarak gördüklerine karşı kullandığı teknik bir kelime. Suçlamak aslında ilk olarak Roma hukukunda teknik bir kelime olarak geçmiyor. Hukuka ait olmaktan çok ahlaki bir anlam taşıyor. Accusare suçlamak, neden olmak (causa) kökeninden geliyor. Biri, hukuki biçimde bir şeye (res) neden oluyor ve suçlanıyor. Fakat neden olunan, bugün giderek ne olduğu belli olmayan bir şeye dönüşüyor. Şey gittikçe ‘hiçbir şeye’ dönüşüyor. Bu ‘hiçbir şey’, yalnızca hukuki olarak, neden olunan şey haline geliyor. Neden olunan şey ise bir karalama, bir iftira kampanyasından ortaya çıkıyor. Kafka’nın Dava’sında olduğu gibi, bir kişiyi karalamak, onun hakkında söylentiler çıkarmak suçlanmasını sağlamak demek. Hukuken hukuki olanın dışına doğru taşımak demek davayı (lis). Kendi kendisiyle çelişkili bir hukuki alan açmak demek. Davayı belirleyecek olan ‘şey’, hata, suç olmaktan çıkarılıyor ve davayı ‘bağlayan şeyin’ bir suçlamaya dönüşmesi sağlanıyor. Burada, karalama, suçlamanın hukuki hale getirilmesini sağlayan bir hareket olarak duruyor. Dava aslında bir karalama davası olarak kategorileşmeye başlıyor. Suçlanan, suçlu koltuğuna oturtulan kişi, böylece suçsuzluğundan arındırılıyor ve davanın ‘şeyi’ haline sokuluyor.

Korku tekniği

Bu, korku tekniği olarak duruyor. Burada Roma hukukunda ayrı anlamlara gelen causa, res, lis kelimeleri birbirine geçmiş olur. Yine Kafka’nın Dava’sında olduğu gibi, kanunun suçlanan bedenle karşı karşıya getirilmesiyle hukuki bir strateji gerçekleştirilmiştir artık. Kaliminator, iftira edilen, üzerine çamur atılan kişi olarak hukukun şeyi olmaya başladığında, toplumsal alan ve kamuoyu yara almaya başlamış demektir. Hukukun askıya alındığı, korkunun toplumsal üzerindeki kılıcını salladığı, adaletsiz ve ölçüsüz bir toplumsallık yerleşmeye başlarsa, demokrasiden bir daha asla konuşma imkânı kalmayabilir. Korkunun ve hoyratlığın kol gezdiği bir ortamda ne hukuk kalır geriye ne de ifade. Sadece korku ve iftira kalır: Herkesin herkese iftirası.
Pınar Selek davası kafkaesk bir duruma geldi. Hukuk kendisini askıya alarak korkuyu yaygınlaştırıyor.